Ο ρόλος των φαρμάκων στα τροχαία ατυχήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικός διότι μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες όπως κόπωση, ζάλη, υπνηλία ακόμη και μείωση της ικανότητας αντίδρασης. Παρακάτω αναφέρονται οι κυριότερες κατηγορίες φαρμάκων που χρειάζονται προσοχή και παρατίθενται χρήσιμες οδηγίες για τους ασθενείς – οδηγούς.

Η κατανάλωση φαρμάκων και μετέπειτα η ‘κακιά’ συνήθεια να βρισκόμαστε στην θέση του οδηγού είναι επικίνδυνη και απαγορευτική.

Διάφορες έρευνες* αποδεικνύουν και πιστοποιούν ότι ο ρόλος των φαρμάκων στα τροχαία ατυχήματα είναι πολύ σημαντικός, ακόμα και των ‘αθώων’ φαινομενικά φαρμάκων.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η οδήγηση είναι αντιπροσωπευτική μιας σειράς δραστηριοτήτων οι οποίες απαιτούν εγρήγορση. Τα περισσότερα φάρμακα προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες μειώνουν την εγρήγορση του οδηγού, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα πρόκλησης ενός τροχαίου ατυχήματος.

Ποιος ο ρόλος των φαρμάκων στα τροχαία ατυχήματα και ποιες δραστικές ουσίες επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης ;

Υπάρχουν κάποιες κατηγορίες φαρμάκων (ποσοστό μεγαλύτερο του 20%) που επηρεάζουν αποδεδειγμένα την ικανότητα οδήγησης, με αποτέλεσμα να προκαλούνται τροχαία ατυχήματα και αυτές είναι οι παρακάτω :

1. Αντισταμινικά

Αυτή η κατηγορία φαρμάκων λαμβάνεται για την καταπολέμηση αλλεργιών, βρογχικού άσματος, κ.α. και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής για τους οδηγούς, διότι μειώνεται η πνευματική ικανότητα.

Κυριότερες δραστικές ουσίες είναι η Rupatadine, η Dimentindene και η Cetirizine.

2. Αντιεμετικά

Προκαλούν μεταξύ άλλων υπνηλία και αδυναμία συγκέντρωσης.

Οι βασικότερες δραστικές τους ουσίες είναι η Aprepitant, η Cinnarizine και η Dolasetron.

3. Αντιυπερτασικά

Ένα ποσοστό από αυτά επιφέρει παρενέργειες όπως ιλίγγους, λιποθυμία, υπνηλία και κόπωση.

Με την χρήση τους αυξάνεται ο κίνδυνος υπότασης.

Συνήθως η δοσολογία των εν λόγω φαρμάκων αυξάνεται κατά την χειμερινή περίοδο οπότε και χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή κατά την οδήγηση (βλ. Μάθε τώρα ποιός χρησιμοποιεί συμβουλές κατά την χειμερινή οδήγηση).

Κύριες δραστικές ουσίες είναι η Doxazosin, η Barnidipine και η Verapamil.

4. Αντιψυχωσικά

Αγχολυτικά, διεγερτικά, αντικαταθληπτικά, νευροληπτικά, ανορεξιογόνα είναι κατά κανόνα επικίνδυνα κατά την οδήγηση ενός οχήματος.

Επιδρούν στην ικανότητα οδήγησης και επιφέρουν κόπωση, καταστολή ή διέγερση, μείωση ικανότητας αντίδρασης, υπνηλία και ιλίγγους.

Οι βασικές δραστικές ουσίες είναι η Clozapine, η Paliperidone και η Sertindole.

5. Αντιεπιληπτικά

Επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό, όπως και η ίδια η πάθηση (επιληψία) την ικανότητα οδήγησης.

Σε περίπτωση εμφάνισης επιληπτικής κρίσης, η οδήγηση πρέπει να διακόπτεται μέχρι να το συστήσει πάλι ο θεράπων ιατρός.

Οι κυριότερες δραστικές ουσίες είναι η Primidone, η Tiagabine και το Valproic Acid.

6. Αναισθητικά

Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμα και στην περίπτωση που έχετε υποβληθεί σε μικροεπέμβαση καλό είναι να αποφεύγεται η οδήγηση, για τουλάχιστον 48 ώρες, ανάλογα με το είδος της αναισθησίας.

Οι βασικότερες δραστικές ουσίες των εν λόγω φαρμάκων θεωρούνται η Isoflurane, η Propofol και η Bupivacaine.

7. Μυοχαλαρωτικά

Κύριες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι η υπνηλία, η ζάλη ακόμη και η μεγάλη πτώση της αρτηριακής πίεσης.

Κύριες δραστικές ουσίες είναι η Triazolam, η Carisoprodol και η Diazepam.

8. Αντιπαρκινσονικά

Η συγκεκριμένη πάθηση δυσχεραίνει ούτως ή άλως την ικανότητα οδήγησης.

Παρόλα αυτά, τα φάρμακα για την θεραπεία του Πάρκινσον μπορεί να προκαλέσουν ευαισθησία στο φως και διαταραχές προσαρμογής, ιδιαίτερα σημαντικές παρενέργειες εάν συμβούν κατά την οδήγηση.

Βασικές δραστικές ουσίες είναι η Levodopa, η Amantadine και η Selegiline.

9. Υπνωτικά

Είναι απόλυτα κατανοητό ότι τα εν λόγω φάρμακα απαγορεύονται να συνδυαστούν με την οδήγηση.

Ωστόσο, κάποια είναι κατάλληλα υπό προϋποθέσεις, εφόσον πρωτίστως επικοινωνήσετε και ενημερώσετε τον ιατρό σας.

Οι δραστικές τους ουσίες είναι η Triazolam, η Clomethiazole και η Zaleplom.

10. Αντιπηκτικά

Τα αντιπηκτικά συνήθως χορηγούνται σε άτομα με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης θρομβώσεως, επομένως αυξάνονται ραγδαία οι πιθανότητες να προκληθεί ακατάσχετη αιμορραγία σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος.

Ακόμη υπάρχει αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης εμφράγματος ή εμβολής από την υποκείμενη πάθηση.

Οι βασικότερες δραστικές ουσίες είναι η Bemiparin, η Dalteparin και η Heparin.

11. Οφθαμολογικά

Τα οφθαλμολογικά φάρμακα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τα μυωτικά και τα μυδριατικά, με την χρήση των οποίων απαγορεύεται ρητά η οδήγηση.

Και τα δύο είδη μπορεί να επιφέρουν ανεπιθύμητες ενέργειες στον χρήστη όπως ζάλη, εμετούς, εφίδρωση, αϋπνίες, ταχυκαρδία αλλά και ελάττωση της οπτικής οξύτητας και της όρασης στο σκοτάδι, ιδιαίτερα σημαντικό διότι η πιθανότητα εμπλοκής σε ένα τροχαίο ατύχημα αυξάνεται τις νυκτερινές ώρες (βλ. 5 Λόγοι που η νυχτερινή οδήγηση θεωρείται ο πιο αδύναμος κρίκος).

Οι κυριότερες δραστικές ουσίες είναι η Ampicillin Sodium, η Phenylephrine και η Norfloxacin.

12. Φάρμακα κατά της Ακμής

Τα φάρμακα κατά της ακμής μπορεί να προκαλέσουν ξηρότητα στα μάτια και να περιορίσουν σημαντικά την νυχτερινή όραση, μειώνοντας και αυτά την ικανότητα οδήγησης.

Βασικές δραστικές ουσίες είναι η Isotetrinoin, η Clindamycin και η Isotretinoin.

Απο ποιούς παράγοντες καθορίζεται ο ρόλος των φαρμάκων στα τροχαία ατυχήματα ;

Οι παράγοντες που καθορίζουν την επίδραση των φαρμάκων τα οποία επηρεάζουν σημαντικά την ικανότητα οδήγησης είναι η ηλικία, το φύλο, η σωματική διάπλαση, το βάρος, τυχόν συνυπάρχουσες παθήσεις, η δοσολογία αλλά και η ταυτόχρονη λήψη άλλων φαρμάκων.

Συνεπώς, ο ρόλος των φαρμάκων στα τροχαία ατυχήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικός και καλό θα ήταν να αποφεύγεται η οδήγηση.

*βλ. Έρευνα του National Highway Traffic Safety Administration ‘NHTSA’ στην Αμερική